Eğitimlerimde sıklıkla vurguladığım veri odaklı dijital pazarlama ve dijital ayak izleri kavramlarını duymayan veya önemsemeyen varsa tavsiyem tren kaçmadan bu konuyla alakalı bir adım atsınlar. Zira 3 gün önce Facebook’un duyurduğu metaverse gibi bir çok projenin de altında yatan gerçek şu ki; bu projelerin başarılı olabilmesi dijitalde kullanıcıları profillemekten geçiyor. Bunun için veri toplamak yetmiyor artık. Bu veriyi anlamlı kılacak takip sistemleri ve davranış analizleri yapılıyor. Daha önce Big Data / Büyük Veri Nedir? Hangi Alanlarda ve Nasıl Kullanılır? başlıklı yazımda aslında biraz değindiğim konuyla alakalı biraz daha detay vereceğim bir kaç senaryodan bahsedelim şimdi de…
Belki korkutucu gelebilir ama aşağıdaki senaryo uygulaması hiç de zor bir senaryo değil;
- Basit veri toplama: Google’da X araması yapan bir kişi
- Standart veri toplama: Google’da gece saatlerinde X araması yapan bir erkek
- İleri veri toplama: Google’da gece 00:00 – 02:00 arasında X araması yapan 24 yaşında bir erkek
- Gelişmiş veri toplama: Google’da gece 00:00 – 02:00 arasında Y araması yaptıktan hemen sonra X araması yapan 24 yaşında ve sporla ilgilenen bir erkek
- Veri zenginleştirme senaryoları: Kullanılan internet tarayıcısında ekli takip sistemleri ile sosyal medya hesaplarına erişim ve onlar aracılığıyla ilgi alanlarında derinleşme sağlanır. Örnekler;
- twitter’da attığı tweetlerin kelime yoğunluk haritası çıkarılabilir ve bu sayede kişinin söylemlerinden ruh hali ile alakalı fikir üretilebilir
- Aynı anda Facebook hesabındaki herkese açık davranışı analiz edilerek kişinin sosyal biri olup olmadığı anlaşılabilir (check in bilgileri ve lokasyon veri paylaşımı)
- Sosyal medyada takip ettiği insanların açık profilleri üzerinden en sık etkileşime girilenleri arasından iç görü ve bağlamı destekleyecek çıkarımlar yapılabilir. En sık etkileşimde olduğu profillerle aynı yaşta ve aynı üniversiteye gidilmiş, hepsi erkek ve basketbol ilgi alanına sahipler, söylemleri eğlenceli ve pozitif… gibi…
- Aksiyon senaryoları: Gece yapılan aramanın dijital ayak izleri olduğu gibi hormanel ve biyolojik de yansımaları olacaktır. Dolayısıyla aramanın yapıldığı saat belki de ‘eğilim’in türünü veya sonuca ulaşma oranını etkileyecektir. Ayrıca bu örnekteki gibi pozitif tutumlar sergileyen profillerle yakınlık ve twitter kelime yoğunluğuna göre kişinin bu arama özelinde benzerlik gösterdiği diğer kullanıcıların (ki bunlar için sistemde zaten bir kohort oluşturulmuştur) dijital ayak izleri de aksiyon için yol gösterici olacaktır.
PEKİ BU VERİLERİ KİM TOPLUYOR? NEREDE BU DİJİTAL AYAK İZLERİ
Şu an her ne kadar kullanılmasa da collusion adında bir Firefox eklentisi size girdiğiniz bir sitede dijital ayak izlerinizi görselleştirerek kimlerin izlediğini gösteriyordu. 2012 senesinde yapıldığını hatırlatarak size bir TED konuşması bırakıyorum aşağıya. Bu konuşmada dijital ayak izleri hakkında verilen istatistiklerin çok değiştiğini belirtmem gerekli. Dediğim gibi konuşma 2012’de yapılmış.
Collusion’ın yaptığının benzerini sağlayan alternatif bir eklenti de Disconnect. Chrome tarayıcısında kullandığınızda alttaki gibi bir görselleştirme yapıyor dijital ayak izleri takibi yapan platformlarla alakalı. Sonuçlar sizi bir hayli şaşırtacak bence.
